အထီးက်န္စိတ္ေရာဂါသည္မ်ားဘဝကုိ နားလည္ေပးပါ

မိဘမ်ားသည္ သားသမီးေမြးဖြားေသာအခါ ေရွးဦးစြာကုိယ္လက္အဂၤါစုံရဲ႕လားဟု စစ္ေဆးၾကည့္ၾက သည္။ ကုိယ္လက္အဂၤါစုံသည္ကုိေတြ႕ရမွ ၿပံဳးႏုိင္ေပ်ာ္ႏုိင္ စိတ္ခ်ႏုိင္ၾကသည္။ တကယ္တမ္းအားျဖင့္ ႐ုပ္လွသည္၊ မလွသည္မွာ အေၾကာင္းမဟုတ္။ ကုိယ္လက္အဂၤါစုံလင္ေရးသည္သာ အဓိကျဖစ္သည္။ ကုိယ္လက္အဂၤါစုံမွ လူတန္းေစ့ျဖစ္သည္။
လူတြင္ ကုိယ္လက္အဂၤါစုံေရးသည္ အေရးႀကီးသည္။ အဂၤါခ်ဳိ႕ယြင္းလွ်င္ လူတန္းေစ့သူမျဖစ္ႏုိင္။ ေမြးဖြားလာေသာအခါ ျပင္ပအဂၤါစုံ-မစုံကုိ သာမန္မ်က္စိျဖင့္ၾကည့္၍ ရႏုိင္ေသာ္လည္း စိတ္အဂၤါကုိ ကားသာမန္မ်က္စိျဖင့္ ႐ုတ္တရက္မသိႏုိင္။ တျဖည္းျဖည္းမွ သိႏုိင္သည္။ စိတ္အဂၤါခ်ဳိ႕ယြင္းသည္တြင္ လည္း ဆုိးဆုိးရြားရြားရွိသကဲ့သုိ႔ ကာယကံရွင္ႏွင့္တကြ သက္ဆုိင္ရာအနီးကပ္ပတ္ဝန္းက်င္တုိ႔က နား လည္လွ်င္ထုိခ်ဳိ႕ယြင္းခ်က္ကုိ ကုစားႏုိင္သည္။ ဥပမာ အထီးက်န္စိတ္ေရာဂါမ်ဳိးျဖစ္သည္။
Autism Spectrum Disorder (ASD) သည္အထီးက်န္စိတ္ေရာဂါျဖစ္သည္။ ယင္းသည္ကေလးဘဝ ကတည္းက တျဖည္းျဖည္းျဖစ္လာေသာ အထီးက်န္စိတ္ေရာဂါျဖစ္သည္။ အေမရိကန္တြင္ ထုိေရာဂါ ျဖစ္သည့္ႏႈန္းျမင့္လ်က္ရွိသည္။ လက္ရွိအေနအထားအရ ကေလး ၆၈ ေယာက္တြင္ တစ္ေယာက္ျဖစ္ ေနသည္ဟုဆုိသည္ကုိ ေရာဂါထိန္းခ်ဳပ္ေရးႏွင့္ ကာကြယ္ေရးဌာန (CDC) အလုိအရသိရ၏။
ကေလးမ်ားတြင္ အထီးက်န္စိတ္ေရာဂါျဖစ္ရျခင္းႏွင့္ပတ္သက္၍ CDC တြင္ ကေလးမိဘမ်ားႏွင့္ သိပၸံ ပညာရွင္တုိ႔ အေခ်အတင္ျငင္းခုံေဆြးေႏြးမႈ အျပင္းအထန္ျဖစ္ေနသည္။ ကေလးမ်ားအထီးက်န္စိတ္ျဖစ္ ရသည္မွာ ေရာဂါကာကြယ္ေဆးမ်ားထုိးေသာေၾကာင့္ဟု ကေလးမိဘမ်ားက ေစာဒကတက္သည္။ သိပၸံပညာရွင္မ်ားကလည္း ထုိစြပ္စဲြခ်က္ကုိ ျငင္းဆုိၾကသည္။
Fast Company က ဗီဒီယုိဇာတ္ကားတစ္ကား ထုတ္လုပ္လုိက္သည္။ ယင္းမွာ လူသ႐ုပ္ေဆာင္ဇာတ္ ကားမဟုတ္ဘဲ အ႐ုပ္သ႐ုပ္ေဆာင္ (animation) ဇာတ္ကားျဖစ္သည္။ ကေလးတစ္ေယာက္၏ စိတ္ခံ စားမႈအေတြ႕အႀကံဳကုိ စိတ္ကူးပုံေဖာ္ထားသည့္ ဇာတ္ကားျဖစ္သည္။ ဇာတ္ကားတြင္အသံမ်ားက က်ယ္ေလာင္သည္။ ဖ႐ုိဖရဲပရမ္းပတာလည္း ျဖစ္ေနသည္။ ျမင္ကြင္းမ်ားမွာလည္း ႐ုတ္ျခည္းေျပာင္း သြားသည္။
အ႐ုပ္မ်ားကခ်ာလည္ပတ္လည္လည္ေနသည္။ အေရာင္မ်ားကေတာက္ပေနသည္။ အရာ ဝတၳဳမ်ားႏွင့္ သက္ရွိသတၱဝါမ်ားပုံကုိ ထင္ထင္ရွားရွားျပတ္ျပတ္သားသား မျမင္ရ။ မႈန္ဝါးဝါးသာျမင္ ေတြ႕ရသည္။ သုိ႔ေသာ္ အခ်ဳိ႕ေသာအစိတ္အပိုင္းမ်ားကုိ ထင္ထင္ရွားရွားျပတ္ျပတ္သားသား ေတြ႕ရ သည္။ ေၾကာင္ဆုိလွ်င္ ႏွာေခါင္းႏွင့္ႏႈတ္ခမ္းေမႊးမ်ားကုိ ရွင္းရွင္းလင္းလင္းျပတ္ျပတ္သားသားေတြ႕ရ သည္။ ေခြးဆုိလွ်င္ ႏႈတ္သီးႏွင့္လွ်ာတို႔ကုိ ထင္ထင္ရွားရွားေတြ႕ရသည္။
အထီးက်န္စိတ္ေရာဂါရွိေသာ ကေလးသည္စိတ္အာ႐ုံခံစားမႈတြင္ မႏုိင္ဝန္ကုိသယ္ယူေနရသကဲ့သုိ႔ ျဖစ္ေနသည္။ တေလာကလုံးကုိ စိတ္ခံစားမႈတြင္ မႏုိင္မနင္းျဖစ္ေနသည္။ သုိ႔ျဖစ္၍ ေလာကအေပၚ ေက်ေက်နပ္နပ္မရွိ။ ကသိကေအာက္ျဖစ္ေနသည္။
“ကၽြန္ေတာ္တုိ႔က ဒီဗီဒီယုိကုိ စိတ္အထီးက်န္ေရာဂါရွိေနတဲ့ကေလးရဲ႕ဘဝကုိ ရိပ္ခနဲ၊ ဖ်တ္ခနဲျမင္ေတြ႕ ေစခ်င္လုိ႔ စီစဥ္တင္ဆက္တာပါ။ ပုိၿပီးသည္းခံမႈနဲ႔ နားလည္မႈေတြရွိလာရင္ အထီးက်န္စိတ္ေရာဂါရိွေန တဲ့ကေလးအဖုိ႔ အျပဳသေဘာေဆာင္တဲ့ ေျပာင္းလဲမႈျဖစ္လာေစခ်င္လုိ႔ပါ” ဟု ထို animation ဗီဒီယုိ ထုတ္လုပ္သူ မစၥဖာနန္ဒက္ဇ္ႏွင့္ မစၥတာဘားနာ့ဒ္တုိ႔က ဆုိသည္။
အထီးက်န္စိတ္ေရာဂါ၏ သေဘာသဘာဝကုိ နားလည္ႏုိင္ေစရန္ အေထာက္အကူျပဳမည့္ ယခုဗီဒီယုိ ကဲ့သုိ႔ေသာအရာမ်ားကုိ အတိတ္ကာလမ်ားကလည္း ဖန္တီးခဲ့ၾကဖူးသည္။ အထီးက်န္စိတ္ေဝဒနာ ခံစားေနရသူတစ္ေယာက္ကုိ ကုိယ္ခ်င္းစာနားလည္ေပးေရးမွာ လြယ္ကူေသာကိစၥမဟုတ္ပါဟု ေဒါက္တာေပါလ္ဝမ္က ဆုိသည္။ သူသည္ Autism Speaks ဌာနမွ ေဆးဘက္ဆုိင္ရာ သုေတသန အဖြဲ႕ေခါင္းေဆာင္ျဖစ္သည္။ Autism Speaks သည္ အထီးက်န္စိတ္ေရာဂါသည္မ်ားကုိ အားေပး သည့္အဖြဲ႕ျဖစ္သည္။ “အခုကၽြန္ေတာ္တို႔တင္ဆက္တဲ့ animation ဗီဒီယုိဟာ အထီးက်န္စိတ္ေဝဒနာ ရွိေနတဲ့ကေလး အႏၲရာယ္မကင္းတဲ့ အာ႐ုံခံစားမႈေတြ ဘယ္ေလာက္ရွိႏုိင္တယ္ဆိုတာကုိ သ႐ုပ္ေဖာ္ ထားတာပါ။ အထီးက်န္စိတ္ေရာဂါရွိတဲ့ ကေလးနဲ႔ေနရတဲ့အခက္အခဲေတြကုိ လူေတြပုိၿပီးနားလည္ ေအာင္အေထာက္အကူျပဳႏုိင္ပါတယ္” ဟု ေဒါက္တာေပါလ္ဝမ္ကဆုိသည္။
မစၥဖာနန္ဒက္ဇ္ႏွင့္ မစၥတာာဘားနာ့ဒ္တုိ႔ ထုတ္လုပ္လုိက္သည့္ animation ဗီဒီယုိကဲ့သုိ႔ေသာ အထီး က်န္ေရာဂါဆုိင္ရာ ဗီဒီယုိလည္းရွိသည္။ ယင္းမွာ Carly’s Voice အမည္ရွိ ဗီဒီယိုျဖစ္ပါသည္။ အထီး က်န္စိတ္ေဝဒနာအေပၚ အႏုိင္ယူနည္းကုိ သ႐ုပ္ေဖာ္ထားျခင္းျဖစ္သည္။ အသက္ ၁၇ ႏွစ္ရွိ ကာလီဖ ေလခ်္မင္းႏွင့္ သူမ၏ဖခင္တို႔ေရးသားထားသည့္ စာအုပ္တစ္အုပ္မွ ေကာက္ႏုတ္သ႐ုပ္ေဖာ္ထားျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ မစၥဖေလးခ်္မင္းသည္ အသက္ႏွစ္ႏွစ္သမီးအရြယ္ကတည္းက အထီးက်န္စိတ္ေရာဂါ ဆုိး ဆုိးရြားရြားရခဲ့သည္။ စကားမေျပာေသာ အထီးက်န္စိတ္ေဝဒနာကုိ ခံစားေနရျခင္းျဖစ္ပါသည္။ မစၥဖေလးခ်္မင္းသည္ ကေလးစိတ္ထက္ပုိ၍ရင့္က်က္ေသာ စိတ္အေျခအေနအဆင့္သုိ႔ ဘယ္ေသာ အခါမွဖြံ႕ၿဖိဳးတုိးတက္လာမည္မဟုတ္ဟု ဆရာဝန္မ်ားက တြက္ဆထားၾကသည္။ သုိ႔ရာတြင္ဖေလးခ်္ မင္းသည္ အသက္ ၁၀ ႏွစ္အရြယ္၌ ေလာကႏွင့္ဆက္သြယ္ရန္ လက္ႏွိပ္စက္စ႐ုိက္ခဲ့သည္။ ယင္းမွာ အထီးက်န္စိတ္ေရာဂါအေပၚ ဖေလးခ်္မင္း၏ ေအာင္ျမင္မႈျဖစ္သည္။ ထုိေအာင္ျမင္မႈႏွင့္ပတ္သက္၍ မစၥဖေလးခ်္မင္း၏ အဆုိကုိကုိးကားၿပီး မစၥဖာနန္ဒက္ဇ္ႏွင့္ မစၥတာဘားနာ့ဒ္တုိ႔က သူတို႔၏ဗီဒီယုိ ေအာက္ေျခတြင္ “ကၽြန္မအထီးက်န္စိတ္ေရာဂါသည္မျဖစ္ခ်င္ပါ။ ဒါေပမဲ့ ျဖစ္ခဲ့ရပါတယ္။ ဒီလုိျဖစ္လုိ႔ ကၽြန္မစိတ္မေကာင္းမျဖစ္ပါဘူး။ ဒါကုိနားလည္ေပးပါ” ဟုမွတ္ခ်က္ေရးထားသည္။
တကယ္ေတာ့ အထီးက်န္စိတ္ေရာဂါသည္ဘဝ ဆုံး႐ႈံးရေလာက္ေသာ စိတ္ေရာဂါမဟုတ္ပါ။ ဤေရာဂါ ၏သေဘာသဘာဝကုိ ကာယကံရွင္ကုိယ္တုိင္ႏွင့္ မိဘညီအစ္ကုိေမာင္ႏွမကဲ့သုိ႔ေသာ အနီးကပ္ေနသူ မ်ားနားလည္ဖုိ႔ လုိပါသည္။ ထုိသုိ႔နားလည္ၿပီး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲယူမည္ဆုိလွ်င္ ဘဝဆက္လက္ရွင္သန္ ေနႏုိင္သည္ဆုိသည္ကုိ မစၥဖေလးခ်္မင္းက သက္ေသျပေနေပသည္။ ဖေလးခ်္မင္းသည္ အထီးက်န္ စိတ္ေရာဂါခံစားေန႐ုံမွ်မက စကားပင္မေျပာႏုိင္ေပ။ သုိ႔ေသာ္ ဖေလးခ်္မင္းကား ရွင္သန္လ်က္. . .။


Ref: Look at Like Through Autistic Eyes
Democracy Today Daily
စက္တင္ဘာ (၅) ရက္၊ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္