ေခါင္းတပ္ျခင္းအႏုပညာနဲ႔ ယေန႔ေခတ္မီဒီယာ

==============================================
ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ လူသုံးအမ်ားဆုံးျဖစ္ၿပီး သတင္းရပ္၀န္းတစ္ခုအေနနဲ႔ အတိုင္းအတာတစ္ခုအထိ အသိ အမွတ္ျပဳလို႔ရတဲ့ လူမႈကြန္ယက္-ေဖ့ဘြတ္ခ္မွာ အခုရက္ပိုင္း ခါကာဘိုရာဇီေတာင္တက္ရင္း ေပ်ာက္ဆုံးေနတဲ့ ေတာင္တက္ သမားႏွစ္ဦးအေၾကာင္း စိတ္၀င္တစားဖတ္မိခဲ့တယ္။ ေပ်ာက္ဆုံးေနတဲ့ အဲဒီ ေတာင္တက္သမား ေတြရဲ႕ မိသားစု၀င္ေတြ ဘယ္ေလာက္ ထိခိုက္ေၾကကြဲေနၾကမယ္ဆိုတာ ေတြးမိတာနဲ႔တင္ အေတာ္ႀကီး စိတ္မ ေကာင္းျဖစ္ရပါတယ္။
ထူးေဖာင္ေဒးရွင္းေဖ့ဘြတ္ခ္ေပ့ခ်္ကို ၀င္ဖတ္ၾကည့္ေတာ့ နာယကဦးေတဇက အဲဒီေတာင္တက္ သမား ႏွစ္ေယာက္ကို ကယ္ဆယ္ဖို႔ ႀကိဳးစားေနတဲ့ သတင္းေတြ ေတြ႔ရတယ္။ ျပည္တြင္း၊ျပည္ပ သတင္းမီဒီယာေတြက အဲဒီေဖ့ဘြတ္ခ္ေပ့ခ်္ကရတဲ့ အခ်က္အလက္ေတြကို ကိုးကားၿပီး ေရးသားေဖာ္ျပေနၾကတာကိုလည္း သတိထား မိပါတယ္။ ဒီေန႔ေခတ္ နည္းပညာတိုးတက္လာေတာ့ သတင္းအခ်က္အလက္ေတြ စီးဆင္းမႈျမန္ဆန္ေနတာက လည္း အေတာ္ႀကီး သေဘာက်စရာအခ်က္ေပါ့ဗ်ာ။
လူမႈကြန္ယက္မွာ သတင္းေတြျဖန္႔ခ်ိတာ ေကာင္းတယ္လို႔ ေျပာပါမယ္။ အြန္လိုင္းအသုံးျပဳတဲ့ (end user) ေတြအေနနဲ႔ သတင္း ၀က္ဘ္ဆိုက္ဒ္ေတြကို တကူးတက သြားစရာမလိုဘဲ သတင္းေတြကို သိႏိုင္တယ္။ သတင္းဌာနေတြ အေနနဲ႔လည္း အဖြဲ႔အစည္းေတြက အခ်က္အလက္ေတြကို သက္ဆိုင္တဲ့ ေဖ့ဘြတ္ခ္ေပ့ခ်္ ေတြမွာ ေဖာ္ျပထားတာေတြကို ၾကည့္ရႈကိုးကားႏိုင္တယ္။ သုိ႔ေပမဲ့ ဒီေနရာမွာ ေျပာခ်င္တာေလး နည္းနည္း ေတာ့ ေခါင္းထဲေပၚလာပါတယ္။ ဒီေန႔ေခတ္မီဒီယာေလာကမွာ ဂုဏ္သိကၡာႀကီးႀကီးနဲ႔ ရပ္တည္ေနတဲ့ သတင္း ဌာနႀကီး ျဖစ္တဲ့ Eleven Media Group က ၀က္ဘ္ဆိုက္ဒ္မွာ ေဖာ္ျပခဲ့သလို ပုံႏွိပ္ၿပီးလည္း ျဖန္႔ခ်ိခဲ့တဲ့ သတင္း တစ္ပုဒ္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးနည္းနည္း ေတြးမိတာေတြ၊ ေ၀ဖန္စရာေတြ ေပၚလာခဲ့တယ္။
နည္းပညာဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္လာေတာ့ အယ္ဒီတာလုပ္ငန္းမွာလည္း နည္းပညာကၽြမ္းက်င္မႈက အစိတ္ အပိုင္းတစ္ခု အေနနဲ႔ မျဖစ္မေနလိုအပ္လာတယ္။ သတင္းသမား၊ သတင္းေထာက္အေနနဲ႔ ေဖ့ဘြတ္ခ္ေပ့ ေတြက အခ်က္အလက္ေတြကိုယူၿပီး ေရးသားတာမ်ဳိးေတြရွိလာတယ္။ အဲဒီသတင္းကို ကိုင္တြယ္တည္း ျဖတ္ရ တဲ့ အယ္ဒီတာေတြအေနနဲ႔လည္း အဲဒီအခ်က္အလက္ေတြ မွန္၊မမွန္ကို စိစစ္ဖို႔ လိုအပ္လာတယ္။ သတင္း ေထာက္က တင္ေပးတိုင္း ပုံႏွိပ္လို႔မွ မျဖစ္ဘဲကိုး။ အယ္ဒီတာအလုပ္ဆိုတာ သူမ်ားေရးထားတဲ့ (နငယ္) ကို အၿမီးတိုတယ္ ဆိုၿပီး ဆြဲရွည္ေပးတာလို႔ ဖိႏွိပ္ ေ၀ဖန္တာမ်ဳိးလည္း ရွိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အယ္ဒီတာအလုပ္ဆိုတာ ဒီထက္မက က်ယ္၀န္းတာ အယ္ဒီတာ အလုပ္လုပ္ဖူးသူတိုင္း သိၾကပါတယ္။
အဓိကေျပာခ်င္တာက အခ်က္အလက္ေနာက္ကို လိုက္ၾကရင္း၊ အယ္ဒီတာေတြရဲ႕ မႈလအရည္အေသြး ေတြျဖစ္တဲ့ အက်ဴိးရွိ၊ မရွိ ေယဘုယ်ဆင္ျခင္ႏိုင္တဲ့ ဥာဏ္ရည္ဥာဏ္ေသြး( Common intelligence) နည္းပါး လာတဲ့ အခ်က္ေလးေတြ ျမင္မိ လာတာကိုပါ။ သတင္းစုံက႑ေတြတင္မကပါဘူး။ အားကစားသတင္းေလာက မွာလည္း ၀ါရင့္အားကစား ကေလာင္ရွင္ျဖစ္တဲ့ ခင္ေမာင္ေထြး(ပ်ဥ္းမနား)က “ ေမာင္ရင္ေလးတို႔ သိတ္ေတာ္၊ သိတ္တတ္ေနရင္ အင္တာနက္အကူအညီမပါဘဲ ေဆာင္းပါးတစ္ပုဒ္ေလာက္ ေရးျပပါ။ အိမ္ကို အဘ ကန္ေတာ့ ပြဲနဲ႔ လာကန္ေတာ့ပါမယ္” လို႔ ခပ္ေထ့ေထ့ေလး ေရးတဲ့အထိ ျဖစ္လာတာမ်ဳိးေတြရွိတာကို လည္း မွတ္သားမိ ပါတယ္။ ေျပာခ်င္တာက အခ်က္အလက္ကို နည္းပညာအားကိုးနဲ႔ သြားေနၿပီး အယ္ဒီတာ၊သတင္းေဆာင္းပါး ေရးသူေတြရဲ႕ မႈလအရည္အေသြးေတြ နိမ့္က်လာတာကို အဘ ဦးခင္ေမာင္ေထြးက ေျပာခဲ့ခ်င္ပုံရပါတယ္။
ဆိုလိုခ်င္တာက အယ္ဒီတာဆိုတာ အခ်က္အလက္အတည္ျပဳတဲ့ အဆင့္ထက္ ပိုပါတယ္။ အယ္ဒီတာ အလုပ္ေတြထဲမွာ သတင္းတည္ေဆာက္ပုံခိုင္မာမႈနဲ႔ အခ်က္အလက္မွန္ကန္မႈထက္ပိုတဲ့ တာ၀န္ေတြအမ်ားႀကီး ရွိပါတယ္။ အဲဒီအလုပ္ေတြထဲက တစ္ခုက (သတင္းေခါင္းစဥ္တပ္ျခင္း) ပါပဲ။ သတင္းေခါင္းတပ္ျခင္းဆိုတဲ့ အလုပ္ ကို သတင္းစာဆရာႀကီး ေမာင္၀ံသ က (ေခါင္းတပ္ျခင္းအႏုပညာ) လို႔ သုံးႏူန္းခဲ့ပါတယ္။ အႏုပညာ တစ္ရပ္ လို႔ သုံးႏူန္းလိုက္တာက အခ်က္အလက္တည္ေဆာက္မႈထက္ပိုၿပီး နက္ရိႈင္းတဲ့ သက္ေရာက္မႈျဖစ္ေစ ပါတယ္။ အဲဒီအေၾကာင္းကို ေျပာရမယ္ဆိုရင္ အေတာ္ႀကီးရွည္လ်ားေနပါလိမ့္မယ္။ အႏုပညာရဲ႕ သေဘာ သဘာ၀ကို ကိုယ္ေစ့ငုံမိသေလာက္ ႀကိဳးစားေျပာၾကည့္ရမယ့္ ကိစၥျဖစ္ေနလို႔ပါ။ လိုရင္းေျပာရရင္--
Eleven Media Group သတင္းဌာနရဲ႕ ၀က္ဘ္ဆိုက္ဒ္မွာ စက္တင္ဘာ (၁၆)ရက္က ေဖာ္ျပထားတဲ့ သတင္းက (ေပ်ာက္ဆံုးေနေသာ ေတာင္တက္သမားႏွစ္ဦးကိုရွာေဖြရန္ ေခၚထားသည့္ တ႐ုတ္ေတာင္တက္ အဖြဲ႕ အဆင့္မမီေသာေၾကာင့္ ျပန္လႊတ္ ) လို႔ေဖာ္ျပထားတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ ေအာက္မွာ ေဖာ္ျပထားတဲ့ အခ်က္ အလက္ေတြမွာလည္း (ခါကာဘိုရာဇီေတာင္ထိပ္သို႔ တက္ေရာက္ႏိုင္ခဲ့သည့္ ရွစ္ဦးပါ ေတာင္တက္အဖြဲ႔မွ အဖြဲ႔ေခါင္းေဆာင္ႏွင့္ မန္ေနဂ်ာတို႔ ေပ်ာက္ဆံုးေနမႈကို ရွာေဖြရန္အတြက္ ထူးေဖာင္ေဒးရွင္းမွ ေခၚေဆာင္ထားသည့္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ ပုဂၢလိကကယ္ဆယ္ေရး အဖြဲ႔ျဖစ္သည့္ Blue Sky ေတာင္တက္အဖြဲ႔မွာ အဆိုပါေတာင္ထိပ္သို႔ တက္ေရာက္ႏိုင္စြမ္း မရွိသျဖင့္ ျပန္လႊတ္ခဲ့ေၾကာင္း ထူးေဖာင္ေဒးရွင္းမွ စက္တင္ဘာ ၁၆ ရက္တြင္ စံုစမ္းသိရသည္။) လို႔ သတင္းရဲ႕ (First Lead) မွာ ေဖာ္ျပထားတာ ေတြ႔ပါတယ္။
ေဖ့ဘြတ္ခ္ ၀က္ဘ္ ဆိုက္ဒ္ တစ္ေနရာမွာ အဲဒီ သတင္းနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ထူးေဖာင္ေဒးရွင္းရဲ႕ ေျပာေရးဆိုခြင့္ရွိသူလို႔ ယူဆရတဲ့ (ကို ၿဖိဳးကို) က အဲဒီသတင္းနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ျပန္ရွင္းလင္းေျပာဆိုထားတာ ဖတ္ရပါတယ္။ အခ်က္အလက္အပိုင္း အရ ေျပာရမယ္ဆိုရင္ ထူးေဖာင္ေဒးရွင္းက မေျပာဆိုတဲ့ တနည္းအားျဖင့္ မေဖာ္ျပတဲ့ (အဆင္မမီေသာေၾကာင့္ ျပန္လႊတ္) ဆိုတာ မမွန္ကန္ဘူးဆိုတာ ရွင္းေနပါတယ္။ ဒီေတာ့ တရုတ္ေတာင္တက္အဖြဲ႔ကို အဆင့္မမီေသာ ေၾကာင့္ ျပန္လႊတ္ဆိုၿပီး ထူးေဖာင္ေဒးရွင္းက သတင္းမထုတ္ျပန္ခဲ့ဘူးဆိုတာ ရွင္းလင္းပါၿပီ။
ဒီေတာ့ အယ္ဒီတာ အတတ္ပညာပိုင္းကိုပဲ ေျပာစရာက်န္ပါေတာ့တယ္။ ဒါဟာ ေခါင္းတပ္ျခင္း အႏု ပညာ ေခါင္းပါးတဲ့ လကၡဏာပါပဲ။ ထူးေဖာင္ေဒးရွင္းက မသုံးႏူန္းတဲ့ (အဆင့္မမီေသာေၾကာင့္ ျပန္လႊတ္) ဆိုတဲ့ အသုံးအႏူန္းကို Eleven Media က ဘာေၾကာင့္ သုံးႏူန္းရတာပါလဲ။ အဲဒီသတင္းေရးခဲ့တဲ့ သတင္းေထာက္ကို ေ၀ဖန္စရာ သိတ္မ်ားမ်ားစားစားမရွိပါဘူး။
အဓိကက အယ္ဒီတာနဲ႔သက္ဆိုင္တာပါ။ အယ္ဒီတာအေနနဲ႔ သတင္း ေထာက္က တင္လိုက္တဲ့ သတင္းေတြကို ဆြဲေဆာင္မႈရွိေအာင္၊ က်စ္လစ္ေအာင္ ျပန္တည္းျဖတ္ရပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ သတင္းေခါင္းစဥ္တပ္ျခင္း ဆိုတဲ့ အလုပ္က အေတာ္ႀကီးကို အေရးပါၿပီး သတင္းတစ္ပုဒ္ရဲ႕ အသက္လို႔ေတာင္ တင္စားလို႔ ရႏိုင္ေကာင္းပါတယ္။ သုံးတဲ့ အသုံးအႏူန္းက အယ္ဒီတာအလုပ္ဆိုတာ သူမ်ားေရးထားတဲ့ (နငယ္) ကို အၿမီးတိုေနတယ္ဆိုၿပီး ရွည္ေအာင္၀င္ဆြဲတာပါကြာလို႔ ဖိႏွိပ္ၿပီး ေျပာသလိုပဲ (ေပ်ာက္ဆံုးေနေသာ ေတာင္တက္သမားႏွစ္ဦးကိုရွာေဖြရန္ ေခၚထားသည့္ တ႐ုတ္ေတာင္တက္ အဖြဲ႕ အဆင့္မမီေသာေၾကာင့္ ျပန္လႊတ္) လို႔ သတင္းေခါင္းစဥ္ တပ္လိုက္တာက ခ်စ္ၾကည္ေရးအရ၊ ေသေရးရွင္ေရး အခက္အခဲ၊ လူ႔အသက္ကို ေရနစ္သူေကာက္ရိုးတစ္မွ်င္ အားကိုးတႀကီးဆြဲရသလို ရွာေနရခ်ိန္မွာ လာကူညီတဲ့ တရုတ္ကယ္ဆယ္ေရးအဖြဲ႔ (Blue Sky) ကို ဖိႏွိပ္လိုက္တာပါပဲ။
တကယ္ေတာ့ ကယ္ဆယ္ဖို႔ အဆင္မသင့္တဲ့အခ်ိန္မွာ တျခားနည္းလမ္းရွာရမယ္၊ သူတို႔ျပန္ၾက မယ္ ေပါ့။ ေျပာရမယ္ဆိုရင္ သာမန္သတင္းတစ္ပုဒ္ပဲျဖစ္ျဖစ္ သတင္းေခါင္းစဥ္တပ္တဲ့ အသုံးအႏူန္းကို တည္းျဖတ္ရ တဲ့ အယ္ဒီတာေတြအေနနဲ႔ ဂရုစိုက္ၾကရမွာပါ။ ဒီလိုအဆင့္မမီလို႔ သုံးႏူန္းၿပီး သတင္းရဲ႕ ပထမအပုိဒ္ (first lead) မွာ ေတာ့ ရည္ညႊန္းတဲ့ေတာင္ကို (တက္ေရာက္ႏိုင္စြမ္းမရွိေသာေၾကာင့္) လို႔ပဲ ေဖာ္ျပခဲ့ပါတယ္။ ျမန္မာ စကားမွာ တက္ေရာက္ႏိုင္စြမ္းမရွိတာနဲ႔ (အဆင္မမီ) ဆိုတဲ့ စကားလုံးအသုံးအႏူန္း သေဘာက အေတာ္ႀကီး ကို ျခားနားပါတယ္။
Eleven Media Group အေနနဲ႔ အယ္ဒီတာေတြကို အခ်က္အလက္ပိုင္းနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေသခ်ာေအာင္ လုပ္ေဆာင္ဖို႔ စီမံသင့္သလို (သတင္းေခါင္းတပ္ျခင္း) ဆိုတဲ့ အယ္ဒီတာ အလုပ္ကိုလည္း ပိုၿပီး ေကာင္းမြန္ ေအာင္ လုပ္ေဆာင္ဖို႔ ဂရုစိုက္ေစသင့္ပါတယ္။
ဒီလို သတင္းေခါင္းစဥ္တပ္တာရဲ႕ ေနာက္ကြယ္မွာ တရုတ္ကို မေက်နပ္တဲ့ စိတ္ခံစားမႈေတြ ပါမေနဖို႔ လည္း လိုအပ္မွာပါ။ တကယ္ေတာ့ ခြဲျခားၿပီး ျမင္ရင္ အေတာ္ႀကီး ရွင္းလင္းေနပါတယ္။ တရုတ္အစိုးရရဲ႕ မႈ၀ါဒ သေဘာထားက ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ရွိတဲ့ တရုတ္စီမံကိန္းေတြ ဘယ္ေလာက္ပဲပြင့္လင္းျမင္သာမႈ မရွိတာဘဲျဖစ္ျဖစ္၊ အဲဒါေတြကို အခု လူႏွစ္ေယာက္ရဲ႕ အသက္ကို ကယ္ဆယ္ေရးလုပ္တဲ့ လုပ္ေဆာင္မႈေတြနဲ႔ ေရာေထြးမခံစားဖုိ႔ လိုအပ္ပါလိမ့္မယ္။
ဧရာ၀တီ ျမစ္ဆုံစီမံကိန္းကို ဆန္႔က်င္ပါတယ္။ ဒါက ျမန္မာေတာင္တက္သမားႏွစ္ေယာက္ကို ကယ္ တင္ဖို႔ လာတဲ့ ကယ္ဆယ္ေရးအဖြဲ႔ကို ဖိႏွိပ္ေရးသားရမယ္ဆိုတဲ့ အဓိပၸါယ္မရပါဘူး။ ျမန္မာႏိုင္ငံကို တရုတ္သမၼတ ရွီက်င္းပင္ ဘယ္တုန္းကမွ မလာခဲ့ပါဘူး။ ဒါက ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚ တရုတ္ႏိုင္ငံက တန္းတူထား ဆက္ဆံရဲ႕လား ဆိုတဲ့ အခ်က္ကို သံသယျဖစ္ေစတာ အမွန္ပါ။ အဲဒီအတြက္နဲ႔ေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔အေနနဲ႔ အိမ္နီးခ်င္းကို ေရႊးခ်ယ္ခြင့္မရွိဘူးဆိုတဲ့ လက္ေတြ႔က်တဲ့ အခ်က္က ေျပာင္းလဲမသြားေသးပါဘူးလို႔ပဲ ေျပာခ်င္ပါတယ္။
(အလုပ္သင္ အယ္ဒီတာတစ္ဦး)