အသက္ ၁၅ ႏွစ္ သုိ႔ေသာ္ ကမၻာ့ အေတာ္ဆံုး ကင္ဆာ သုေတသန ပညာရွင္ - Jack Andraka

အခုေတာ့ အသက္ ၁၆ ႏွစ္ ရွိ သြားျပီ။ လြန္ခဲ့တဲ့ တစ္ႏွစ္ တိတိက သူ ဘာလုပ္ ခဲ့လဲ ဆုိတာကုိ သိ ရင္ လက္ရွိ သူ ဘာလုပ္မယ္ ဆုိတာကို လူတိုင္း ခန္႔မွန္း ၾကည့္ ႏိုင္ပါတယ္။ အမည္ က Jack Andraka လို႔ အမည္ ရပါတယ္။

ငယ္ငယ္ေလး ကတည္း ကေန သူ သတိထား မိ လာတာ တစ္ခုက လူ အေတာ္ မ်ားမ်ား ဟာ ကင္ ဆာ ေၾကာင့္ ကြယ္လြန္ ျခင္းပါ။ အိမ္နီးနား ခ်င္း ေတြ အျပင္၊ ေဆြမ်ိဳး သားခ်င္းေတြ အထိပါ ကင္ ဆာ ေၾကာင့္ အသက္ ဆံုးရွံုး သြားရတာ ေတြ ျမင္ရေတာ့ နာက်ည္း စိတ္ တစ္ခု ရလိုက္ သလို ပါပဲ။ အသဲ၊ အစာ အိမ္ နဲ႔ ဂလင္း မွာ အေျခ တည္ျပီး ျဖစ္တဲ့ ပန္ကရိယ ကင္ဆာ ( ဂလင္းကင္ဆာ ) ဟာ သူ႔ အတြက္ ရန္သူ တစ္ေကာင္ ျဖစ္လာ ပါတယ္။ အေၾကာင္း ကေတာ့ စစ္ေဆး လို႔ အေျဖ မေပၚပဲ အခ်ိန္ လြန္ျပီး လူေတြ ေသေန ၾကရ လို႔ပါ။ ဒီေတာ့ မီးဖိုေခ်ာင္ ဟာ သူ႔အတြက္ ဓာတ္ခြဲခန္း တစ္ခု အလား ျဖစ္လာ ပါတယ္။

အသက္ ၁၃ ႏွစ္ အရြယ္ ကစလို႔ Google ကေန ရွာျပီး ပန္ကရိယ ကင္ဆာ အေၾကာင္း ေတြ ရွာ ဖတ္ ေနျပီ။ လက္ရွိ အသံုးျပဳ ေနတဲ့ ရွာေဖြ စစ္ေဆး စက္ပစၥည္း က လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ ၄၀ က ဟာ ကုိပဲ မေျပာင္း ပဲ အသံုးျပဳ ေနျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကင္ဆာ ဆဲလ္ေတြ႔ ရွိႏိုင္ေခ် က ၁၀ ပံုပံု ၁ ပံုေ တာင္ မရွိ ပါဘူး။ ဆီ ထုတ္ထုတ္ တဲ့ Dipstick တစ္ေခ်ာင္း ရယ္။ ေဆးဆိုင္ က ဝယ္ယူ တဲ့ ပရိုတိ န္း တစ္မ်ိဳး ( Mesolthelin ) ေဆးရည္ နဲ႔ အျခားေသာ ေဆး ပစၥည္း အစံုအလင္ က သူ႔အတြက္ သုေ တသန ျပဳ စရာ ပစၥည္း မ်ား ျဖစ္လာ ပါေတာ့ တယ္။ အီလက္ထရြန္ ဓာတ္ အျပည့္အဝ စီး ဆင္း ေစမယ့္ Paper sensor တစ္မ်ိဳး ကို စတင္ ျပဳလုပ္ ပါတယ္။ လူေတြရဲ ႔ ဆီး၊ ေသြး ကို ယင္း စာရြက္ ေပၚ တင္ျပီး မွန္ေျပာင္းနဲ႔ ေလ့လာ ရံု၊ ကြန္ျပဴတာ နဲ႔ Scan ဖတ္ လိုက္ရံု နဲ႔ ပန္ကရိယ ကင္ ဆာ ရွိမရွိ အလြယ္ တကူ စစ္ေဆး ႏိုင္မယ့္ နည္းပညာ နဲ႔ ပစၥည္း ျဖစ္ပါတယ္။

လက္ရွိ အသံုးျပဳ ေနတဲ့ ပန္ကရိယ ကင္ဆာ စစ္ေဆးေရး စက္ ထပ္ အာရံုခံ ႏိုင္မွု စြမ္းအား က အစ ၄၀၀ ေတာင္ ကြာ ျပီး ေစ်းႏွုန္း အားျဖင့္ က လည္း အစေပါင္း ၂၆၀၀၀၀ သက္သာ ေန ပါတယ္။ အေၾကာင္း ကေတာ့ အဲ့ အတြက္ ၁ေဒၚလာရဲ ႔ ၁၀ ပံုပံု ၁ပံု ( 1 cent ) ပဲ ကုန္က် လို႔ေလ။ ကင္ ဆာ ေရာဂါ စမ္းသပ္ စက္ ပစၥည္း ၾကီး မ်ား နဲ႔ ၾကိဳးစား လုပ္ေဆာင္ ေန တဲ့ ဓာတ္ခြဲခန္း နဲ႔ ပညာရွင္ မ်ား ကို အရွက္ခြဲ လိုက္ သလိုပါပဲ။ စမ္းသပ္ မွု ျပီးေျမာက္ ဖု႔ိ အနည္းငယ္ အလို မွာ ဓာတ္ခြဲခန္း ေ တြ ကို စာပို႔ ပါတယ္။ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံ အတြင္း က ကင္ဆာ သုေတသန ျပဳလုပ္ ေနၾကတဲ့ ဓာတ္ ခြဲခန္း ေပါင္း ၂၀၀ ေက်ာ္ ကို သူ႔ရဲ ႔ သုေတသန စာတမ္း မ်ား ပု႔ိလိုက္ ပါတယ္။ ၂၀၀ မွာ ၁၉၉ ခုေ သာ ဓာတ္ခြဲ ခန္းက ျငင္ဆန္ ျပီး John Hopkins တကၠသိုလ္ က ေဒါက္တာ Anarban Maitra က ေတာ့ ခြင့္ျပဳ ေပးလိုက္ ပါတယ္။ အဲဒီမွာ စမ္းသပ္ျပီး ၂၀၁၂ အမွီ မွာ ေအာင္ျမင္ မွု ရရွိ သြားတာ ပါပဲ။

အဲ့ ေနာက္ပိုင္း အေမရိကန္ ကေရာ၊ ကမၻာ က ေပးအပ္ တဲ့ ဆုတံဆိပ္ အမ်ိဳးမ်ိဳး ရရွိျပီး လူသိမ်ား တဲ့ သုေတသန ပညာရွင္ တစ္ဦး ျဖစ္လာ ပါေတာ့တယ္။ လက္ရွိ ဆုေၾကးေငြ အေမရိကန္ ေဒၚလာ ၁သိန္း ေက်ာ္ ရရွိ ထားျပီး အျခားေသာ သုေတသန မ်ား ျပဳလုပ္ဖို႔ အတြက္ ေငြေၾကး ေထာက္ပံ့မွု ကိုလည္း အျပည့္အဝ ရရွိ ထား ပါတယ္။ 2013 Social God Summit မွာ တက္ေရာက္ ေဟာေျပာ ခြင့္ ရပါတယ္။ ကမၻာ မွာ ၁ ရာခိုင္ႏွုန္း မွ်သာ ရွိတဲ့ သုေနတန ပညာရွင္ လူဦးေရ ထဲကို ပါဝင္ လာ တဲ့ ထူးခြ်န္ ပညာရွင္ တစ္ဦး မို႔ပါ။ သူ႔ရဲ ႔ ေနာက္ ထပ္ ေျခလွမ္း မ်ားက အျခား ေသာ ကင္ဆာ အမ်ိဳး အစားနဲ႔ HIV တို႔ လို ေရာဂါ တို႔ကို ရွာေဖြ ေဖာ္ထုတ္မယ့္ သုေတသန ျဖစ္ပါတယ္။

Social Good Summit မွာ သူေျပာခဲ့ တဲ့ စကား အခ်ိဳ ႔ကို ေအာက္ပါ အတိုင္း ေကာက္ႏု တ္ ေပး လိုက္ ရပါတယ္။

"Science shouldn't be a luxury, and knowledge shouldn't be a commodity,"
“သိပၸံ ပညာရပ္ ဟာ ဇိမ္ခံ ပစၥည္း မဟုတ္ဘူး။ ပညာ ဆုိတာ လူတိုင္း ရသင့္ ရထိုက္ တဲ့ အသံုး အေဆာင္ ပစၥည္း တစ္ခု ျဖစ္တယ္”

"Imagine if we lived in a knowledge democracy. It should be a basic human right."

“က်ေနာ္ တို႔ဟာ တရား မွ်တ တဲ့ ပညာေရး စနစ္ ( ပညာ ဒီမုိကေရစီ စနစ္ ) မွာ ေနထိုင္ တယ္လို႔ ယူဆ ၾကည့္ပါ။ ဒါဟာ တစ္ကမၻာ လံုး အတြက္ အေျခခံ အက်ဆံုး လူ႔ အခြင့္အေရး တစ္ခုပဲ ျဖစ္ ပါတယ္။”

ေအာင္ခမ္း ( TSJ Team )

 

Sandar Wine shared Golden Land Myanmar's photo.