**မာန (၉)မ်ိဳး အေၾကာင္းသိေကာင္းစရာ**

‎

ဥစၥာ စည္းစိမ္ ပညာ ဂုဏ္သိရ္ အဆင္း အသံ ေႁခြရံ စသည္အားျဖင့္ အားလုံးျဖစ္ေစ, တစ္ဘက္ဘက္က ျဖစ္ေစ ---
၁။ သူမ်ားထက္ ငါသည္ ျမတ္၏၊ သာ၏ --- ဟု မွတ္ထင္ျခင္း = မာန္မူျခင္း = ေသယ်မာန္,
၂။ ငါသည္ သူမ်ားႏွင့္ တန္းတူ၏ဟု မွတ္ထင္ျခင္း = မာန္မူျခင္း = သဒိသမာန္ = (ဒင္းတို႔ႏွင့္ ငါ ဘာထူးသလဲ စသည့္ မာန္မ်ဳိးတည္း။)
၃။ ငါသည္ သူမ်ားေအာက္က်၏ဟု မွတ္ထင္ျခင္း = မာန္မူျခင္း = ဟီနမာန္ = (ဒင္းတို႔ေအာက္က်လို႔ေကာ ဘာအေရးစိုက္ရမွာလဲ စသည့္ မာန္မ်ဳိးတည္း။)
ဤသို႔လွ်င္ မာန္မာန (၃)မ်ဳိး ရွိေပသည္။ ထိုမာန္ (၃)မ်ဳိးတို႔သည္ ပုဂိၢဳလ္ (၃)မ်ဳိးတို႔၏ သႏၲာန္၌ ျဖစ္ေပၚတတ္ ၾကကုန္၏။ ပုဂိၢဳလ္ (၃)မ်ဳိးဟူသည္ ေလာက၌ ---
၁။ ေသယ်ပုဂိၢဳလ္ = အျမတ္စားပုဂိၢဳလ္၊
၂။ သဒိသပုဂိၢဳလ္ = သူမ်ားႏွင့္တန္းတူ အလတ္စားပုဂိၢဳလ္၊
၃။ ဟီနပုဂိၢဳလ္ = သူမ်ားေအာက္ အဆင့္နိမ့္က်ေသာ ပုဂိၢဳလ္ဟု (၃)မ်ဳိး ရွိ၏။
ထိုပုဂိၢဳလ္ (၃)မ်ဳိးတို႔တြင္ ပုဂိၢဳလ္တစ္မ်ဳိးတစ္မ်ဳိး၏ သႏၲာန္၌ မာန္ (၃)မ်ဳိးစီ ရွိၾက၏။
ေသယ်ပုဂိၢဳလ္၏ မာန္ (၃) မ်ဳိး
ေသယ်ပုဂိၢဳလ္၏ သႏၲာန္၌ ---
၁။ မိမိေအာက္ ဥစၥာစည္းစိမ္ ပညာဂုဏ္သိရ္ စသည္တို႔ နိမ့္က်သူကို အာ႐ုံျပဳ၍ ''ငါသည္ သင္းတို႔ထက္ သာ၏ ျမတ္၏''ဟု မွတ္ထင္ျခင္း မာန္မူျခင္း ေသယ်မာန္,
၂။ တန္းတူသူကို အာ႐ုံျပဳ၍ ''ငါသည္ သင္းတို႔ႏွင့္ တူ၏ = အတူတူပဲ''ဟု မွတ္ထင္ျခင္း မာန္မူျခင္း သဒိသမာန္,
၃။ မိမိထက္ အရာရာတြင္ သာလြန္သူ အထက္တန္းက်သူကို အာ႐ုံယူ၍ --- ''ငါသည္ သင္းတို႔ေအာက္ နိမ့္ က်၏၊ ေအာက္က်၏ = ေအာက္က်လို႔ေကာ ဘာအေရးစိုက္စရာ ရွိသလဲ'' စသည္ျဖင့္ မွတ္ထင္ျခင္း မာန္မူျခင္း ဟီနမာန္ ---
ဤသို႔ (၃)မ်ဳိး ရွိေပသည္။ အလားတူပင္ သဒိသပုဂိၢဳလ္၏ သႏၲာန္၌ မာန္ (၃)မ်ဳိးပင္ ရွိ၏။
သဒိသပုဂိၢဳလ္၏ မာန္ (၃) မ်ဳိး
၁။ မိမိေအာက္ ဥစၥာစည္းစိမ္ ပညာဂုဏ္သိရ္ စသည္တို႔ နိမ့္က်သူကို အာ႐ုံျပဳ၍ ''ငါသည္ သင္းတို႔ထက္ သာ၏ ျမတ္၏''ဟု မွတ္ထင္ျခင္း မာန္မူျခင္း ေသယ်မာန္,
၂။ တန္းတူသူကို အာ႐ုံျပဳ၍ ''ငါသည္ သင္းတို႔ႏွင့္ တူ၏ဟု = အတူတူပဲ''ဟု မွတ္ထင္ျခင္း = မာန္မူျခင္း သဒိသမာန္,
၃။ မိမိထက္ အရာရာတြင္ သာလြန္သူ အထက္တန္းက်သူကို အာ႐ုံယူ၍ -''ငါသည္ သင္းတို႔ေအာက္ နိမ့္က်၏ = ေအာက္က်လို႔ေကာ ဘာအေရးစိုက္စရာ ရွိသလဲ'' --- စသည္ျဖင့္ မွတ္ထင္ျခင္း = မာန္မူျခင္း ဟီနမာန္ဟု (၃)မ်ဳိးပင္ ရွိ၏။
ဟီနပုဂိၢဳလ္၏ မာန္ (၃) မ်ဳိး
ဟီနပုဂိၢဳလ္၏ သႏၲာန္၌လည္း ---
၁။ မိမိေအာက္ ဥစၥာစည္းစိမ္ ပညာဂုဏ္သိရ္ စသည္တို႔ နိမ့္က်သူကို အာ႐ုံျပဳ၍ ''ငါသည္ သင္းတို႔ထက္ သာ၏ ျမတ္၏''ဟု မွတ္ထင္ျခင္း မာန္မူျခင္း ေသယ်မာန္,
၂။ တန္းတူသူကို အာ႐ုံျပဳ၍ --- ''ငါသည္ သင္းတို႔ႏွင့္ တူ၏ = အတူတူပဲ''ဟု မွတ္ထင္ျခင္း မာန္မူျခင္း သဒိသမာန္,
၃။ မိမိထက္ အရာရာတြင္ သာလြန္သူ အထက္တန္းက်သူကို အာ႐ုံယူ၍ --- ''ငါသည္ သင္းတို႔ေအာက္ နိမ့္ က်၏ ေအာက္က်၏ = ေအာက္က်လို႔ေကာ ဘာအေရးစိုက္စရာရွိသလဲ'' စသည္ျဖင့္ မွတ္ထင္ျခင္း မာန္မူ ျခင္း ဟီနမာန္ --- ဟု (၃)မ်ဳိးပင္ ရွိ၏။ (အဘိ၊၂၊၄ဝ၄။)
ထို (၉)မ်ဳိးတို႔တြင္ ေသယ်ပုဂိၢဳလ္၏ ေသယ်မာန္မူျခင္း, သဒိသပုဂိၢဳလ္၏ သဒိသမာန္မူျခင္း, ဟီနပုဂိၢဳလ္၏ ဟီနမာန္မူျခင္းသည္ ဟုတ္မွန္သည့္အတိုင္း မာန္မူျခင္း = ယာထာဝမာန မည္၏။ ဤယာထာဝမာနကို အရဟတၱမဂ္ကသာ ပယ္ႏိုင္၏။ မိမိႏွင့္ မတန္ေသာ အျခားမာန္ (၂)မ်ဳိးစီသည္ မဟုတ္မမွန္ေသာ မာန္မူျခင္း = အယာထာဝ မာန မည္၏။ ဤအယာထာဝမာန္ကို ေသာတာပတၱိမဂ္တုန္းကပင္ ပယ္ႏိုင္ၿပီ။ (အသင္သူေတာ္ေကာင္းသည္ မိမိကိုယ္ကို မိမိ ေသာတာပန္ဟု ယူဆလွ်င္ ဤအယာထာဝ မာန္မာနတရားမ်ားသည္ မိမိ၏ သႏၲာန္၌ ရွိ-မရွိ ကို ဉာဏ္ပညာစကၡဳျဖင့္ ေစ့ေစ့ငုငု ေသခ်ာစြာ ၾကည့္႐ႈ၍ ဆန္းစစ္ၾကည့္ပါ။ မိမိ၏ စိတ္ေနစိတ္ထားမ်ားကို အကဲခတ္ၾကည့္ပါ။) ထိုအလုံးစံုေသာ မာနသည္ ခပ္ေထာင္ေထာင္ ခပ္ႂကြႂကြ ခပ္ႂကြားႂကြား ခပ္မာမာႏွင့္ စိတ္ဓာတ္ တက္ႂကြျမင့္ေမာက္ျခင္း အသာယူလိုျခင္း ေထာင္လႊားျခင္း သေဘာလကၡဏာ ရွိေပသည္။
ဥစၥာခ်င္း ယွဥ္၍ အသာယူလိုသည့္သေဘာ ပညာဂုဏ္သိရ္ခ်င္း ယွဥ္၍ အသာယူလိုသည့္သေဘာ, သားခ်င္း, သမီးခ်င္း, ဇနီးခ်င္း, ခင္ပြန္းခ်င္း ယွဥ္၍ အသာယူလိုသည့္သေဘာ, ေနာက္ဆုံး ကုန္ကုန္ေျပာရလွ်င္ တရားခ်င္းပင္ ယွဥ္၍ အသာယူလိုသည့္သေဘာမ်ားသည္ ဤမာန၏ သေဘာမ်ားသာတည္း။
မာနဓာတ္ခံရွိသူသည္ တံခြန္အလံကို စိုက္ေထာင္၍ ထားသကဲ့သို႔ အမ်ားအေပၚ၌ ေမာက္ေမာ္လို၏၊ ႂကြတတ္ ရွိ၏၊ ရာထူးဂုဏ္သိရ္ စည္းစိမ္ဥစၥာ ပညာ အဆင္း ေရာဂါကင္းျခင္း စေသာ ဂုဏ္တို႔ျဖင့္ သူမ်ားထက္ သာေနေသာအခါ --- ''သင္းတို႔ႏွင့္ တူသလား တန္သလား''ဟု ကိုယ့္ကိုယ္ကို အထင္ႀကီးကာ သူတကာကို အထင္ေသးတတ္၏။
သူမ်ားထက္မသာဘဲ တန္းတူျဖစ္ေနလွ်င္လည္း မာနဓာတ္ခံ ရွိေနသူတို႔မွာ --- ''သင္းနဲ႔ ငါနဲ႔ ဘာထူးေသးလဲ၊ သူေလာက္ေတာ့ ငါလဲ ရတာပဲ''ဟု တန္းတူထားလ်က္ မာန္တက္တတ္ျပန္၏။
ရာထူးဂုဏ္သိရ္ စည္းစိမ္ဥစၥာ စသည္တို႔က ေအာက္တန္းက်ျပန္လွ်င္လည္း မာနဓာတ္ခံရွိေနသူမွာ ---''သူတို႔က ငါ့ထက္သာလို႔ေကာ ငါက ဘာအေရးစိုက္ရမွာလဲ၊ ကိုယ္ရွိမွ ကိုယ္စားရတာဘဲ၊ ကိုယ္လုပ္မွ ကိုယ္ရတာပဲ၊ ဘယ္သူ႕ကို ခခယယ လုပ္ေနရမွာတုန္း''ဟု အံမတုႏိုင္ေသာ္လည္း မာန္ျပဳလ်က္ပင္ ရွိ၏။
အမ်ားျဖစ္တတ္ေသာ မာန္မ်ား
ဇာတိမာန္ --- အမ်ဳိးဇာတ္ ျမင့္ျမတ္သည့္အတြက္ မာန္မာနတက္ျခင္းကို ''ဇာတိမာန္''ဟု ေခၚသည္။ ယခုေခတ္၌ အေတာ္အတန္ အမ်ဳိးေကာင္းသူေတြ ရွိပါေပသည္၊ သို႔ေသာ္ မာန္တက္ေလာက္ေအာင္, ဟန္ႀကီး ပန္ႀကီး လုပ္ေလာက္ေအာင္, တစ္ဘက္သားကို ေျခဖဝါးေအာက္က ထားေလာက္ေအာင္ အမ်ဳိးဇာတ္ ျမင့္ျမတ္ သူကား ရွားလွေပသည္။ မဟာေသြး မဟာႏြယ္ မဟာမ်ဳိး ျဖစ္၍ အမ်ဳိးဇာတ္ ျမင့္ျမတ္သည္ဆိုဦးေတာ့, ထိုအမ်ဳိး ျမင့္ျမတ္သူက မာန္မာနမတက္ဘဲ စစ္မွန္ေသာ ေမတၱာတရား, ျဖဴစင္ေျဖာင့္စင္းေသာ က႐ုဏာတရားတို႔ကို ေ႕ရွ ထားကာ ေျပေျပျပစ္ျပစ္ ႏူးႏူးည့ံည့ံ ေပ်ာ့ေပ်ာ့ေပ်ာင္းေပ်ာင္း ညက္ညက္ေညာေညာႏွင့္ အေျပာခ်ဳိကာ အရာရာတြင္ လိုက္ေလ်ာညီေထြ က်င့္တတ္ပါမူကား ေအာက္တန္းက်သူတို႔က ပိုမို၍ ခ်စ္ခင္ ၾကည္ညိဳ ေလးစားကာ ျမတ္ႏိုး ၾကမည္ မဟုတ္ပါေလာ။(နိဗၺာနဂါမိနိပဋိပဒါ - စတုတၳတြဲ-5 မွ)

Min Aung Naing

By:

Rango Black shared April Maung Maung's photo.