ျမန္မာနိုင္ငံတြင္...ရိုဟင္ဂ်ာမ ရိွေျကာင္း...သက္ေသအေထာက္အထားမ်ာ......

(မွန္နန္းရာဇ၀င္....ဦးဘသန္း.....ဆရာဦးဘိုခ်ယ္တို့ေရးသားထားေသာ...စာအုပ္မ်ားတြင္းမွ...ထုပ္နူပ္ေဖၚျပသည္)

“မြတ္ဆလင္မ္ ”ဟူသည္အရဘီသာသာစကားျဖစ္သည္။ “ျငိမ္းခ်မ္းေစသူ၊ အမိန္႔နာခံသူ ” ဟု အဓိပၸါယ္ရပါသည္ ။ (အထက္ပါ အဘိဓါန္)

လက္ေတြ႔အသံုးခ်တြင္ အစၥလာမ္ ဟူသည္ ဘာသာတရားတစ္ခုျဖစ္၍ ယင္းဘာသာတရားကို သက္၀င္ယံုၾကည္သူ မည္သူကိုမဆို မြတ္ဆလင္မ္ ဟု ေခၚပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ “မြတ္ဆလင္မ္ ” ဟူသည္မွာ “အစၥလာမ္” ဘာသတရားကိုကိုးကြယ္ သူမည္သည္႔လူမ်ိဳးမဆိုေခၚျပီ းလူမ်ိဳးတစ္မ်ိဳး ၏ အမည္မဟုတ္ပါ။

“မဟာေမဒင္” ဟူသည္ ျဗိတိသွ်နယ္ခ်ဲ႕တို႔ က ခရစ္ေတာ္ ၏သာသနာ “ခရစ္ယာန္” ဟုေခၚသကဲ့သို႔ အစၥလာမ္ ဘာသာ၏ ေခါင္းေဆာင္ၾကီး “တမန္ေတာ္ မုဟမၼဒ္” ကိုအစြဲျပဳ၍ “မဟာေမဒင္” ဘာသာတရားဟု မွားယြင္းစြာ အမည္ေပးထားျခင္းျဖစ္သည္။ (ျဗိတိသွ်တို႔သည္ ျမန္မာ ကိုဘားမား ၊ ရန္ကုန္ကို ရဲန္ဂူးန္ ဟု မွားယြင္းစြာ အမည္ေပးသကဲ့သို႔ ျဖစ္ပါသည္။ ) (စာေရးသူ၏ ဥပေဒဘြဲ႕စာတမ္း)

ျမန္မာႏိုင္ငံ သို႔ အစၥလာမ္ေရာက္ရွိလာပံု

(၁) ခရစ္သကၠရာဇ္ (၇၀၀-မွ ၁၅၀၀) အတြင္းအဂၤလန္ ႏိုင္ငံတြင္ ႏွင္းဆီစစ္ပြဲ (War of Rose ) စစ္ပြဲၾကီးမ်ား ျဖစ္ပြားေနဆဲ ရခိုင္ျပည္နယ္၊ရမ္းျဗဲကၽြန္းအနီး အာရဘ္ သေဘာၤတစ္စီး ပ်က္ခဲ့ျပီး ၊ သေဘာၤေပၚပါ အာရဘ္ မ်ားသည္ ရမ္းျဗဲ ကၽြန္းတြင္ အေျခစိုက္ ေနထိုင္ခဲ့ၾကပါသည္။ (British Burma Gazatte , 1897)

ေအဒီ (၆၅၂-၆၆၀) ပုဂံ၊ ပိတ္သံုုမင္း ေခတ္တြင္ အာရဗ္ကုန္သည္ သေဘာၤမ်ား သထံု မုတၱမ ဆိပ္ကမ္း မ်ာသို႔ မၾကာခဏ ၀င္ေရာက္ၾကေၾကာင္း ၊ ေအဒီ (၈၀၀) ေက်ာ္တြင္ေရးသား ခဲ့ေသာ အာရဗ္ မွတ္တမ္းမ်ားတြင္ ေတြ႔ရပါသည္။

ထိုအာရဗ္ မ်ားမွာ အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္ မြတ္ဆလင္မ္ မ်ားျဖစ္ၾကပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ (ရခိုင္ေဒသ၊ မြန္ေဒသ)အတြင္းဦးစြာေရာက္ရွိလာေသာ အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္မ်ားမွာ ဘဂၤါလီမ်ား မဟုတ္ပဲ အာရဗ္ မြတ္ဆလင္မ္မ်ား သာျဖစ္ပါသည္။

(၂) ထို႔ေနာက္ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းအေျခခ်ေနထိုင္ၾကေသာ အစၥလာမ္ ဘာသာ၀င္မ်ားမွာ (အီရန္ )ပါရွား ႏိုင္ငံသားမ်ားျဖစ္ေသာ ဖာရစီ လူမ်ိဳးႏြယ္မ်ား ျဖစ္ၾကပါသည္။ ဖာရစီမွ ပါရသီ၊ ပါရသီ မွ ပါသီ၊ ပါသီမွ ပသီ ဟု ျမန္မာ အသံဖလွယ္ခဲ့ၾကပါသည္။ အေထာက္အထားမ်ားမွာ ……..

ေကာဇာသကၠရာဇ္ (၅၈၃) ခုႏွစ္မွစ၍ ကုလား-ပသီ မင္း (၃)ဆက္ ပုသိမ္ျမိဳ႔ကို ၁၂ႏွစ္တိုင္ အုပ္ခ်ုပ္ခဲ့ၾက၍ ပုသိမ္ျမိဳ႕မွာ “ ပသီ”ျမိဳ႕ျဖစ္ခဲ့ဖူးပါသည္။

ထိုဖာရစီ -ပသီမ်ားမွာ အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္ အီရန္အႏြယ္ ၀င္မ်ားျဖစ္ၾကပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ေတာင္ပိုင္းတြင္ ဦးစြာ အေျခခ် ေနထိုင္သူမ်ားမွာ ဘဂၤါလီမ်ားမဟုတ္ပဲ အီရာန္ ႏြယ္ဖြား ပသီ မြတ္ဆလင္မ္မ်ားသာ ျဖစ္ပါသည္။

ထို႔အတူ ျမန္မာႏုိင္ငံေျမာက္ပိုင္းသို႔လည္း အစၥလာမ္ ဘာသာ၀င္မ်ား ၀င္ေရာက္ေန၍ အေျခခ်ေနထိုင္သည္မ်ားရွိပါသည္။

(၃) ေအဒီ (၁၂၅၅-၁၂၈၅) ပုဂံမင္းဆက္ ၊ နရပေတ႔မင္း လက္ထက္တြင္ တရုတ္တို႔ႏွင့္ စစ္ျဖစ္ပြားခဲ့ပါသည္။ တရုတ္စစ္တပ္ (တာတာ စစ္တပ္) ၏ အၾကီးအမႉးမွာ ဗိုလ္မႉးနဇရြတ္ဒင္း (အစၥလာမ္အာရဗ္အမည္) ျဖစ္ပါသည္။ (၁၃၇၃-၇၄ ခုႏွစ္တြင္ စိုက္ထူခဲ့ေသာ ရတနာေစတီ ေက်ာက္စာ)

ရတနာေစတီေက်ာက္စာ တြင္ “ျမင္းစိုင္းေရာက္ ခန္းတရက္ မင္းၾကီး ”ဟု ေရးထားပါသည္။ “ခန္း” ဟူသည္ (တရုတ္ ဧကရာဇ္) “ ကုဗလိုင္ခန္း” ကို ဆိုလိုဟန္တူပါသည္ ။“တရက္”ဟူသည္ “တူရကီ” ဟူေသာစကားမွာ ပ်က္လာဟန္တူသည္။ “တရက္”လူမ်ိဳး တို႔ကို ေမာင္ဂို (ေမာင္းဂြတ္) မန္ခ်ဴးရီးယန္းလူမ်ိိဳး၊ မဟာမက္ဘာသာ၀င္မ်ား၊ တရုတ္ပန္းေသးမ်ား စသည္ျဖင့္ အမ်ိဳးမ်ိဳးေခၚၾကပါသည္။

ထိုတရုတ္ / ေမာင္ဂို/ ေမာင္းဂြတ္ / မန္ခ်ဴးရီးယား (ယခုအေခၚ)ပန္းေသး မ်ားမွာ အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္ တရုတ္လူမ်ိဳးမ်ား ျဖစ္ပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ေျမာက္ပိုင္းသို႔ ၀င္ေရာက္လာေသာ အစၥလာမ္ ဘာသာ၀င္မ်ားမွာ ဘဂၤလီမ်ားမဟုတ္ၾကပဲ တရုတ္မြတ္စလင္ မ်ားသာျဖစ္ပါသည္။

(၄) (၁၄)ရာစုႏွစ္မ်ားအတြင္း ျမန္မာႏုိင္ငံျမိတ္ျမိဳ႕သို႔ အာရဘ္ကုန္သည္ မ်ားေရာက္ရွိရံုသာမက ၊ျမိတ္ျမိဳ႕ေနာက္လယ္ရပ္တြင္အေျခစိုက္ေနထိုင္ခဲ့ၾကပါသည္။

ထုိ႔ေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ေတာင္ဘက္ ျမိတ္ေဒသသို႔ ၀င္ေရာက္အေျခစိုက္ေနထိုင္ၾကေသာ အစၥလာမ္ ဘာသာ၀င္မ်ားမွာ ဘဂၤလီမ်ားမဟုတ္ၾကပဲ အာရဗ္ မြတ္ဆလင္မ်ားသာျဖစ္ပါသည္။

ထို႔ေနာက္ရခိုင္ဘုရင္မ်ားနဲ႔ အစၥလာမ္ဘာသာ ဆက္စပ္ပံုကိုတင္ျပပါမယ္။

(၅) ေအဒီ ( ၁၄၀၄ မွ ၁၆၀၂) အထိ ရခိုင္ဘုရင္မ်ားသည္ မြတ္ဆလင္မ္ဘြဲ႔ အမည္မ်ားတပ္ခဲ့ပါသည္။

(၁၄၅၉ -၈၂) တြင္မင္းျဖစ္ခဲ့သူ ဘေစာျဖဴလက္ထက္တြင္ရခိုင္ျပည္သံုး က်ပ္ဒဂၤါမ်ားတြင္ အစၥလာမ္ ယံုၾကည္ခ်က္ အာရဗီစာသားမ်ား ေဖၚျပခဲ့ပါသည္။ ရခိုင္ဘုရင္ အေတာ္မ်ားမ်ား ၏ အင္အားမွာ မေသးေသာေၾကာင့္ ဘဂၤလား ၁၂ျမိဳ႕မွ ရခိုင္ ဘုရင္မ်ားကို လက္ေဆာင္ပ႑ာ မ်ားဆက္သခဲ့ၾကေၾကာင္း သမိုင္းအေထာက္အထား မ်ားေတြ႔ရပါသည္။

(၁၆၆၀) ခုႏွစ္တြင္ ရခိုင္ဘုရင္ျဖစ္လာေသာ စႏၵဓမၼမင္းလက္ထက္တြင္ အိႏိၵယ ျပည္မဂို ဘုရင္ ၾသရန္ ဂဇစ္ ႏွင့္ ညီေတာ္ ရွာရႈဂ်ာ မင္းသားတို႔ နန္းလုခဲ့ၾကရာမွ ရွာရႈဂ်ာ မင္းသား အေရးနိမ့္ျပီ ေခၽြယံသင္းပင္းမ်ားႏွင့္ ရခိုင္ ဘုရင္ထံ ခိုလံႈခဲ့ၾကပါသည္။ ထိုသူမ်ား ၏ အဆက္အႏြယ္မ်ားမွာ “ကမန္” တိုင္းရင္းသားမ်ားျဖစ္လာပါသည္။

ထိုကမန္တို႔မွာလည္း ဘဂၤါလီမ်ားမဟုတ္ပဲ မဂိုအႏြယ္ အစၥလာမ္ ဘာသာ၀င္မ်ား သာျဖစ္ပါသည္။

(၆) ေအဒီ (၁၅၃၀-၁၅၅၀) တြင္ေတာင္ငူ ဘု၇င္တပင္ေရႊထီးလက္ထက္တြင္ ၄င္း၏ တပ္မ်ားက မြန္တို႔ဌာေန ဟံသာ၀တီ ကို ခ်ီတက္တုိက္ခိုက္ခဲ့သည္။ မြန္တို႔ဘက္မွ ပသီပန္းေသးမ်ား က ျမိဳ႕ထိပ္မွ စိန္ေျပာင္း ျမတပူ တို႔ျဖင့္ ပစ္လြတ္ေန၍ အရွအနာမ်ားျပီးေရွ႕မတိုးႏိုင္ေအာင္ျဖစ္ခဲ့ရသည္

ထို ပသီပန္းေသးတို႔မွာ အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္ တရုတ္အႏြယ္မြန္ႏုိင္ငံသားမ်ားျဖစ္ၾကပါသည္။ ၄င္းတို႔ ဘဂၤါလီမ်ား မဟုတ္ၾကပဲ မြန္ မြတ္ဆလင္မ္မ်ား ျဖစ္ပါသည္။

(၇) ေအဒီ ( ၁၆၀၅-၁၆၈၂)အတြင္း ေတာင္ငူဘုရင္ အေနာက္ဘက္လြန္မင္း ေခတ္ျဖစ္ပါသည္။ ထိုေခတ္တြင္ သန္လ်င္ျမိဳ႕မွ ေပၚတူကီလူမ်ိဳး ငဇင္ကာ ပုန္ကန္ျခားနားလာသျဖင့္ အေနာက္ဘက္လြန္မင္းတပ္မ်ား သန္လ်င္ကို ခ်ီတက္တိုက္ခိုက္ခဲ့သည္။ ငဇင္ကာ က အိႏိၵယ မွ အစၥလာမ္ ဘာသာ၀င္ စစ္သားမ်ား ပါ၀င္ေသာ စစ္သေဘၤာ ၅စင္း ကို ငွားရမ္းေခၚယူခဲ့ပါသည္။ ဘုရင့္စစ္သည္ မ်ားေအာင္ႏိုင္၍ ငဇင္ကာ အသတ္ခံရပါသည္။ စစ္သေဘၤာ ၅စင္းအနက္ ၄စင္းကို စစ္သားမ်ားဖမ္းမိခဲ့သည္။ ေလွတပ္၀န္မင္း ရဲေက်ာ္ထင္ ၏ေလွ်ာက္ထားခဲ့ရာ မင္းၾကီး က ပသီ တို႔ကို မသတ္မညွစ္ရ ဟု အမိန္႔ထုတ္ျပီး ဖမ္းဆီေခၚေဆာင္လာေစခဲ့ျပီး ယင္းသံု႔ပန္းမ်ား ကို ေရႊဘို ျမိဳ႕ေျမာက္ဘက္ရပ္ႏွင့္ အင္း၀ ေျမာက္ဘက္တို႔တြင္ အစုခြဲ ျပီ းေနရာခ်ထားေပးခဲ့ပါသည္။

အေနာက္ဘက္လြန္မင္း လြန္ျပီးေနာက္ (၁၆၂၉-၁၆၄၈) တြင္နန္းတက္ေသာ သာလြန္မင္း လက္ထက္တြင္ ဘုရင့္ အမိန္႔ေတာ္ႏွင့္ ဖမ္းဆီးရမိလာေသာ အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္ တို႔ကို ေရႊဘိုနယ္၊ စစ္ကိုင္းနယ္၊ ေက်ာက္ဆည္နယ္၊ တို႔တြင္ လုပ္ေျမ၊ေနေျမ မ်ားေပး၍ အတည္တက်ေနရာခ်ထားေပး၏ ။ ဘုရင့္ကိုယ္ရံေတာ္တပ္တြင္ လည္းေသနက္ကိုင္ စစ္မႈထမ္းမ်ား အေနျဖင့္ ခန္႔ထားခဲ့၏။

ယင္းသို႔ ျမန္မာႏုိင္ငံအထက္ပိုင္းတြင္ အေျခတက် ေနထိုင္ခြင့္ရသူမ်ားမွာ ဘဂၤါလီမ်ား မဟုတ္ပဲ ျမန္မာ ဘုရင့္ သစၥာခံ အစၥလာမ္ ဘာသာ၀င္မ်ားျဖစ္ပါသည္။

(၈) ေအဒီ (၁၆၉၈-၁၇၁၄) အတြင္း စေနမင္းထံသို႔ အိႏိၵယႏိုင္ငံသား (၃၀၀) ေက်ာ္သည္ ရခိုင္ေဒသမွ တဆင့္ ၀င္ေရာက္ခိုလႈံလာၾကသည္။ ၄င္းတို႔အထဲတြင္စစ္ေရးကၽြမ္းက်င္ သူ ဗိုလ္မႉး စစ္မႉးမ်ားပါလာၾကသည္ ။ ထို႔ေၾကာင့္ ၄င္းတို႔ကို တစ္စုတစ္ေ၀း ထဲမထားသင့္ ဟု မႉးမတ္မ်ားက ဘုရင့္ကိုေလွ်ာက္တင္ၾကသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ၁၇၀၉ ခုႏွစ္တြင္ ၄င္းတို႔ကို ဘုရင့္အမိန္႔ေတာ္ႏွင့္ လူစုခြဲျပီးေနရာ ခ်ထားေပးခဲ့ပါသည္။ ခ်ထားေသာ ေနရာမ်ားမွာ ေတာင္ငူ၊ရမည္းသင္း ၊ ေညာင္ရမ္း၊ ယင္းေတာ္၊ မိတၳီလာ ပင္းတလဲ ၊ ေဗာဓိ ၊ စည္သာ၊ စည္ပုတၱရာ ၊ေျမတူး၊ ဒီပဲယင္း စေသာ ၁၂ျမိဳ႕မွာ ပသီ ၁၂ အုပ္စု ေနရာခြဲခ်ထားေပးပါသည္။

ယေန႔ ေရႊဘို ေျမာက္လက္မွာ ရွိၾကေသာ (၃၇၀၀) အႏြယ္မ်ားမွာ ဤအႏြယ္မ်ားျဖစ္သည္။ ၄င္းတို႔သည္ ဘဂၤလီ မ်ား မဟုတ္ပဲ ျမန္မာႏိုင္ငံ သားခံယူလာၾကသူ အိႏိၵယ အႏြယ္ အစၥလာမ္ ဘာသာ၀င္မ်ား သာျဖစ္ပါ သည္။